مکتب باهاوس، جنبشی نوین در طراحی و گرافیک

جنبش هنری باهاوس Bauhaus جنبشی انقلابی بود که باعث شد جهان در طراحی و دیزاین به طور کامل در راس خود به‌نظر برسد. والترگروپیوس در سال ۱۹۱۹ با ادغام آکادمی هنرهای زیبا و مدرسه هنر و فن «مدرسه معماری و هنرهای کاربردی باهاوس» را در «وایمار» بنیان نهاد. باهاوس به دنبال ترکیب هنرهای زیبا و صنایع دستی با محصور کردن و از بین بردن فاصله میان هنر و صنعت بود. ویژگی عمده سبک باهاوس تکیه هرچه بیشتر بر کارکردگرایی، بهره‌گیری بهینه از خواص مواد و مصالح صنعتی، دوری از تزئینات تجملی در نمای ساختمان‌ها و فرآورده‌های صنعتی بود که بر اساس معیارهای مدرنیسم بنا شده بود.

زیبایی‌شناسی و مهارت

پیش از آن‌که مدرسه طراحی و فلسفه‌ی طراحی به‌وجود آید چیزهایی که ما اصطلاحا هنرهای زیبا می‌نامیم از قبیل طراحی و معماری به طور معمول در جایگاه و توجه بالاتری نسبت به صنعت قرار داشت و صنایع دستی شامل رشته‌هایی مانند نقاشی و نجاری می‌شد. در نتیجه طیف وسیعی از هنرهای تجسمی تحت عنوان باهاوس قرار گرفتند و با مهارت ترکیب شدند تا یک فلسفه‌ی آرمانی بر پایه‌ی زیبایی‌شناسی همراه با عمل و کاربردی را جشن بگیرند. بر همین اساس دستیابی به نوعی هماهنگی بین ضرورت‌های کارکردی و کیفیت زیباشناختی، خوش‌ساختی و خوش‌ترکیبی محصولات صنعتی هسته‌ی اصلی فعالیت جنبش را تشکیل می‌داد.

رویکرد مینیمال

امروزه نیز باگذشت تقریبا ۱۰۰ سال پس از شروع این جنبش، همچنان باهاوس به‌عنوان جنبشی بسیار تاثیرگذار و پرنفوذ در طراحی و دیزاین به‌حساب می‌آید. این مکتب تجسم اصول آلمانی را به سراسر دنیا نشان می‌دهد، آن‌چه طراحان را قادر می‌سازد که مینیمالیسم و تولید انبوه را باهم ترکیب کنند.

گرافیک دیزاین

تأثیرات جنبش باوهاوس در طراحی گرافیکِ امروز همراه با رنگ‌های اولیه، خطوط مستقیم ضخیم در سراسر فضای سفید، و استفاده از اشکال سه گانه دایره، مثلث و مربع به‌چشم می‌آید.

طراحی‌های باوهاوس معمولا ویژگی‌های زیر را شامل می‌‌شد:

• سادگیِ سر راست
• قابلیت تولید انبوه
• حفظ یکپارچگی مواد صنایع دستی (همانطور که در مواد باید به صورت صادقانه و طبیعی آنها مورد استفاده قرار گیرد و تغییر نکند)
• زیبایی‌شناسی ساده
• دارا بودن ویژگی‌های مدرنیسم

طراحی مجله و تایپوگرافی نوین

رویکرد مدرن این جنبش نشان دهنده آغاز ارتباطی پایدار میان “تایپوگرافی نوین” (نیوتایپوگرافی) و باهاوس بود. مدرسه در شناساندن ارزش‌های خود با چاپ مجله‌ای در زمینه فعالیت‌های مختلفی که انجام می‌داد بسیار موفق بود. این نشریه شامل سری چندجلدی “باهاوس بوشِر” (کتاب باهاوس) بود که از سال ۱۹۲۵م. به چاپ می‌رسید. در این نشریات ، مقاله هایی از کادر آموزشی باهاوس و دیگر طراحان نوگرای بین المللی و معماران منتشر می شد.

طرح روی جلد مجله اتوپیا، اثر مارگیت تری، ۱۹۲۱م.

جلد کاتالوگ این نمایشگاه به دست “هربرت بایر” طراحی شده بود و صفحه آرایی داخلی را “موهولی ناگی” انجام داده بود که از حروف ونوس گروتسک، سنز ریف با رنگهای مشکی و قرمز ، در بلوک های نامتقارن استفاده کرده بود. این شیوه‌ی تایپوگرافی نوین، استفاده از حروف الفبای کوچک، رنگ‌های اولیه چاپی و تصاویر عکاسی را با هدف خلق رسانه‌ای مردمی و جهان‌اندیش، توصیه می‌کرد. فلسفه این طراحی، اعتقاد به نقش اجتماعی طراح و توجه به صراحت و سادگی بود.

نگرش نوین به طراحی گرافیک، منجر به ایجاد نمایشگاه طراحی در جهت گسترش طبیعی شیوه‌های جدید شد. بایر در این زمینه بسیار موفق بود. وی با استفاده بی‌سابقه از عکاسی و تایپوگرافی، شیوه ای نوین برای به نمایش گذاشتن اسباب خانه و دیگر کالاهای صنعتی ابداع کرد.

قدرت و زیبایی این جنبش در تعهد سخت خود به قابلیت مینیمالیسم استوار بود. در طراحی، این دو مفهوم بی انتها هستند و همین باعث دوام و مقبولیت این جنبش تا به امروز بوده که تا بیش از حدود ۱۰۰ سال همچنان ادامه داشته است و سبب شده است این جنبش از بسیاری از مشکلات جان سالم به در ببرد و هنوز هم به رشد خود ادامه دهد. باهاوس که از دلِ هرج و مرج سیاسی جنگ جهانی دوم در آلمان، بوجود آمد و با تبعید پیشگامان خود و جان سالم به در بردن آن‌ها در زمان حکومت آلمان نازی به فعالیت خود ادامه داد، هنوز هم در قرن بیست و یکم الهام بخش خلاقیت و نسل‌های جدیدی از طراحان است.