رنگها با توجه به شدت و غلظت و تُن رنگی خود هریک دارای بیان و نشاندهنده و القا کنندهی احساسی متفاوت هستند که انتخاب هوشمندانهی رنگها در طراحی و بهکار بردن ویژگیهای این فعل و انفعالات بصری در چشم باعث میشود که همراه با آنها فرایندهایی در قلمرو ذهن و روان انسان رخ دهد و موجب القا شدن تاثیر یا مفهوم خاصی در مخاطب شود. هر استارت آپ یا کسب و کار کوچک یا بهطورکلی هر شرکتی در امور بازاریابی و تبلیغات باید بر مفاهیم تاثیر رنگ مسلط شود و بر اساس آنها از قابلیتهای تاثیرگذار هر رنگ جهت تاثیر بیشتر در طراحی استفاده کند. بازاریابان و افراد دارای کسب وکار بایستی رنگ محصولاتشان را از این منظر مورد توجه قرار دهند تا ضمن تاثیرگذاری بیشتر بر ادراک مشتری، برافزایش فروش نیز تاثیر بگذارند. در پی این هدف باید به رنگهای اولیه، ثانویه، ثالث، رنگهای مکمل، قوانین و اصول ترکیب رنگها، تضاد رنگ و رنگمایه و ترکیبات و وضعیت رنگها در دایره رنگ توجه نمود و همچنین برای ارزیابی تاثیر رنگها، آنها را از نظر توزیع و وسعت سطوح رنگ، شفافیت، خلوص و میزان درخشش آن و کیفیت هر رنگ را از کلیه جهات مورد توجه و بررسی قرار داد. به علاوه رنگ ها نقش مهمی در زندگی عاطفی و معنوی انسان ها بازی میکنند، رنگها مسرت خاطر ما را افزون میسازند و بر سلامتی انسان اثر میگذارند که بخشی از این تأثیر مربوط به خلوص رنگ و درخشش رنگها و روانشناسی خاص هر یک است که در ادامه توضیحات بیشتری را مرور خواهیم کرد.
رنگ زرد
زرد روشنترین رنگ در میان همهی تهرنگها است و چنانچه با رنگهای خاکستری، سیاه و بنفش مخلوط شود، تمام ویژگیهایش را از دست میدهد. زرد تراکمی است از سفیدی. قرمز نقطهی پایان زرد است و در آن اثری از زرد وجود ندارد. زرد به طور کلی نشان روشنی و نور است و با هوش و آگاهی تناسب دارد و بهگونهای سمبلیک با فهم و دانایی ارتباط دارد و نشان دانش و معرفت است. بنابراین برای طراحی موضوعاتی که با دانش و علم در ارتباط است میتوان از کاربرد این رنگ استفاده کرد. همنشینی این رنگ در کنار رنگ مکمل آن، بنفش نیز ترکیب خوب و مناسبی است.
نارنجی در میانهی قرمز و زرد و ترکیبی از این دو رنگ است. نارنجی نمایشگر تداخل نور و ماده است و بیشترین گرما را دارد و پس از زرد، روشنترین رنگ دایرهی رنگی است. زردِ طلایی، رنگی است نورانی با درخششی ملایم که بدون وزن و نا متعادل است (رنگ طلایی در گذشته به جای نور و روشنی بهکار میرفته و استفادههای فراوان داشته است). در گنبدهای طلایی مساجد بیزانس و زمینهی نقاشیهای استادان قدیمی از این رنگ به منزلهی نماد آخرت، شگفتی، پادشاهی و سلطنت، نور و خورشید استفاده شده است.
زردِ تیره اما در رساندن مفاهیم دروغ، خیانت، حسد، اشتباه، بیاعتمادی و شک تأثیرگذار است.
چنانچه رنگ زرد روی صورتی یا ارغوانی روشن قرار بگیرد تعبیر آن متفاوت میشود. رنگ زرد چهره میبازد و قدرت خودنمایی و درخشش کاهش مییابد. صورتی بیانکنندهی عشقی پاک، و زرد نمایانگر سستی و بیحالی است.
اگر زرد در زمینهی نارنجی قرار بگیرد، نارنجی را روشنتر و خالصتر میکند. رنگهای زرد و نارنجی باهم تداعیگر منظرهی صبحگاهی و طلوع خورشید و مزارع زرین است.
اگر رنگ زرد در زمینهی قرمزِ بنفش استفاده شود خاصیت سخت و غیر قابل انعطاف خود را از دست میدهد و به رنگی ناتوان و خونسرد متمایل به قهوهای متمایل میشود.
رنگ زرد در زمینهی قرمز، به رنگی پُر سر و صدا و بشاش و دارای زرق و برق و نشاندهندهی شکوه و جلال و معرفت بدل میشود و در زمینهی سیاه رنگی به رنگی بسیار روشن و نیرومند و واضح با تاثیرگذاری زیاد تبدیل میشود.
رنگ قرمز
قرمز نه به آبی متمایل است و نه از زردی نشانی دارد. به شدت میدرخشد و به آسانی تاریک و خاموش نمیشود. رنگی انعطافپذیر است که به حالات مختلف در میآید. به آسانی میتوان آن را با آببی یا زرد ترکیب کرد و استعداد فراوان برای تغییر مایههای رنگی دارد.
وقتی قرمز به نارنجی متمایل میشود نیرویی آتشین و ملتهب مییابد. قرمز نماد حیات و زندگی است و عامل مؤثری در سازندگی و تشدید رویش گیاهان بوده، بیانکنندهی هیجان و شورش است. قرمز همرنگ ستارهی مریخ و علامت جهان متلاطم، جنگ وشیاطین بوده و نشانی از مبارزه و انقلاب و شورش است.
قرمزِ نارنجی، تابشی پر شور از عشق است و قرمز ارغوانی بر عشقی روحانی دلالت دارد. در رنگ ارغوانی نیز دلالت بر قدرت روحانی و قدرت دنیوی و زمینی دارد.
قرمز در زمینهی زرد لیمویی، تاریکتر بهنظر میآید و قدرتش ملایم میشود و در زمینهی سبزِ آبی جلوه و درخشندگی خاصی مییابد و افروخته و شغلهور شده و نشانی از آتش دارد.
قرمز در زمینهی ارغوانی تیره نیز اثری آرام و خاموش پیدا میکند و حرارت و گرمیاَش تسکین پیدا میکند. شدت بنفش در زمینهی بنفش نیز باعث کاهش درخشندگیاش میشود و کمتر خود را نشان میدهد.
قرمز در زمینهی زردِ سبز چشم را خیره میکند و بسیار زننده و پر زرق و برق دیده میشود و زمینهی نارنجی نیز باعث تاریک و سوخته بهنظر رسیدن قرمز میشود.
اگر نارنجی تیره شود قرمز حالتی آتشین و ملتهب پیدا میکند و دارای اثر گرمایی و حرارتی خشک میشود.
قرمز در زمینهی سیاه نیز تضاد ایجاد میکند و به قرمزِ نارنجی متمایل میشود و دارای حالتی شرور و فاتح میشود.
قرمزِ نارنجی و قرمزِ ارغوانی نیز در تقابل با یکدیگر قرار میگیرند. اولی شرور و شیطانی و دومی پاک و آسمانی است.
رنگ آبی
آبی در برا بر قرمز همواره بی تحرک و نا شکیبا ست ولی از جنبهی معنویت، فعال بهنظر میآید و قرمز از همان نظر بردبار و بی اراده است. آبی همیشه رو به سرد و قرمز روی به گرمی میرود. آبی همواره متوجه درون است. به همان اندازه که قرمز با خون الفت دارد، آبی با اعصاب پیوسته است. اشخاصی که آبی را ترجیح میدهند، بیشتر پوستی رنگباخته دارند و گردش خونشان ضعیف است اما دارای اعصاب قوی و محکم هستند.
آبی در طبیعت رنگی نیرومند است و نشاندهنده جنبههای روحی انسان نیز هست. آبی مفهوم ایمان را نیز میرساند و به فضای لایتناهی و روح اشاره دارد. در چین این رنگ نماد جاودانگیست.
وقتی آبی تاریک شود تنزل و سقوط میکند و معنی وَهم، بیم و ترس، غم و اندوه و مرگ و نیستی را به خود میگیرد؛ اما همیشه نشاندهندهی فکری برتر و ماورای طبیعی است و به عالم بالا اشاره میکند.
آبی در زمینهی زرد تاریک و خاموش بهنظر میرسد و در زمینهی مشکی روشن تر و با درخشش بیشتر به نظر میآید و به عنوان رنگی نیرومند و خالص جلوه میکند.
سیاه نشاندهندهی جهل و نادانی است اما آبی وفاداری و ایمان را میرساند و ماند نور از دور میدرخشد و به جلو میآید.
اگر آبی در زمینهی بنفشِ تیره بهکار رود از قدر و اهمیت اش کاسته میشود و به عقب میرود و رنگی ناتوان و حقیر در مقابل بنفش بهنظر میرسد، اما چنانچه بنفش تیرهتر شود آبی اهمیت خود را باز مییابد و درخشندگی اش متجلی میشود.
نیروی آبی در زمینهی قهوهای تیره افزایش مییابد و قهوهای نیز که رنگی تیره و خاموش است در کنار آبی تغییر میکند و جان میگیرد و زنده میشود . آبی در زمینهی قرمزِ نارنجی، تیرگی خود را حفظ میکند و به نوسان در میآید.
به کار بردن آبی در زمینهی رنگ سبز نیز باعث میشود آبی به رنگ متضاد سبز، یعنی آبی متمایل شود وحس وحالتی زنده و فعال منتقل میکند.
رنگ سبز
سبز رنگی است که از ترکیب دو رنگ آبی و زرد بهدست میآید و در میانهی این دو رنگ قرار دارد. سبز از رنگهای درجه دو محسوب میشود. با تغییر نسبتهای زرد و آبی کاراکتر سبز نیز تغییر میکند. از خصوصات بیانگر سبز میتوان به آرامش و امیدواری اشاره کرد. رنگ سبز آمیزشی است از دانش وایمان. وقتی به زرد متمایل میشود احساس جوانی و نیروی بهاری را متصور میکند. و ترکیب آن با خاکستری آن را رو به زوال میبرد. سبزِ زرد در کنار نارنجی شدیدترین اثر خود را دارد و رنگی فعال میشود و سپس به حالتی معمول و لطیف برمیگردد.
اگر سبز به آبی متمایل شود حالت روحانیت آن افزایش مییابد. آبی منگنزی (ترکواز) غنیترین تهرنگ سبزِ آبی است. این رنگ در دایرهی رنگی در سردترین نقطه قرار میگیرد و در برابر آن، قرمزِ نارنجی است که شدیدترین اثر گرمایی را دارد.
رنگ نارنجی
نارنجی ترکیبی از زرد و قرمز است و در میانهی این دو رنگ، درخشش و تابندگی فوقالعاده دارد. نارنجی دارای حد اعلای گرماست و زمانی که به قرمز بگراید، انرژی فعالی در خود دارد. اگر با سیاه ترکیب شود کاراکتر خود را از دست میدهد و رو به زوال میرود و بهصورت قهوهای خاموش و بی اثر در میآید. ترکیب نارنجی با سفید نیز باعث میشود از جلوهاش کاسته شود.
چنانچه رنگ قهوهای بهدست آمده از ترکیب نارنجی و سیاه را با سفید روشنتر کنیم رنگ بژِ کِرمی حاصل میشود که در رنگآمیزی فضاهای داخلی بناهلا استفاده میشود و رنگی گرم و تابان است.
رنگ بنفش
بنفش در دایرهی رنگی مقابل زرد است و با آن تضادهای شدید ایجاد میکند. زرد نمایندهی هوش و دانش است و در برابر آن بنفش نمایشگر بیخبری، بیاختیاری، ظلم و دشواری است. رنگ بنفش مرموز و برانگیزانندهی احساسات است. این رنگ گاهی تهدیدکننده و گاهی تشویق کننده و امید بخش است. بنفش را اگر در سطوح وسیع بهکار گیریم حالت ترس را نشان میدهد. بهویژه اگر متمایل به ارغوانی باشد. گوته در مورد بنفش گفته است: »اشارهای است به ترس زیاد، آخرت و انتهای جهان«.
بنفش در دایرهی رنگی نشاندهندهی دینداری است و زمانی که تیره و تاریک شود اوهام و خرافات را میرساند.
بنفشِ تیره نهانگاه فاجعه و مصیبت است. زمانی که این رنگ روشن شود، نشانهی تقدیس است که ما را افسون خواهد کرد. بنفش نماد هرج و مرج، مرگ، ستایش و عظمت است و بنفشِ آبی القا کنندهی تنهایی است.
بنفشِ قرمز نشان عشقی یزدانی و سلطهای روحانی است.
بهتر است در شروع و انجام طراحی به خصوصیات و بیان درونی و روانی رنگها توجه کنیم تا بتوانیم طراحی متناسب با موضوع و تأثیرگذاری داشته باشیم. برای مطالعات بیشتر در خصوص رنگ میتوانید به دیگر مقالات مرتبط از همین مجموعه مقالات مراجعه کنید.