تایپوگرافی یا حروف نگاری هنر چیدمان تایپ یا نوشتار، برای رسیدن به یک زبان تصویری است. Typography هنر و فن حروفچینی برای نمایش زبان است که شامل طرح حروف، ارتفاع خط، فاصله بین حروف و چینش حروف میشود. در تایپوگرافی هنرمند طراح سعی می کند تا ویژگیهای بصری حروف را تقویت کند و وجه تصویری به نوشتار بدهد. به عبارتی در تایپوگرافی با نشانههای زبانشناسی، حروف تصویرسازی میشوند. این تصاویر چه به صورت “مفهوم نگاری” باشد یعنی این که مخاطب قبل یا ضمن خوانده شدن کلمه بتواند بار معنایی آن را به راحتی درک کند و چه به صورت تصاویر انتزاعی که به وسیله فرم و رنگ ایجاد میشود در هر دو صورت هنرمند پیوندی را بین خط و تصویر ایجاد می کند. ترکیب دقیق و ماهرانهی تصویر و نوشتار در گسترهی Lay out قرار میگیرد و پیامهای نوشتاری و تصویری را تحت تاثیر متقابل و مکمل یکدیگر قرار میدهد.
زبان بصری
تایپوگرافی را میتوان «زبان بصری» دانست؛ هنر نوشتن کلمه یا جملات بسیار کوتاه با شکل و سبکی ویژه که بارِ تصویری و نمایشی بالایی دارد و «هویت» چیزی را می رساند. در عرصه طراحی گرافیک میتوان از قابلیتهای تایپوگرافی برای رسیدن به شخصیت تجاری و هویت سازمانی بهره برد. هم توسط کاربرد آن در طراحی لوگو تایپ سازمان مربوطه و چه در زمینههای دیگر برای انتقال اطلاعات و نوشتار به صورت منظم.
هماهنگی مفهوم با وجه تصویری
در طراحی حروف و تایپوگرافی نکته حائز اهمیت هماهنگی وجه مفهومی و موضوعی با وجه تصویری نوشتار است. بهطوری که فونتهای اسناد رسمی و اداری حالتی رسمی و موقر دارند و در طراحی لوگوتایپهایی با این منظور استفاده از خوشنویسی و کالیگرافی فارسی که القا کنندهی اصالت و رسمیت است مناسب است.
فونتهای ضخیم القا کنندهی حسی از استحکام و قدرت هستند در حالیکه فونتهای کج و شیب دار سرعت و حرکت را القا میکنند.
تایپوگرافی و ارتباط با خوشنویسی
در خوشنویسی ایرانی از دیر باز تلاشهای زیادی برای ابداع فرمهای نوین و کشف ظرفیتهای بصری نوشتار شده و از طریق افزودن نقش و نگار بر حروف، در هم پیچاندن حروف، ابداع فرمهای جدید با کاربردهای خاص و دیگر راهها برای ابداع فرمهای نوین و کشف ظرفیتهای بصری نوشتار انجام گرفته که در آنها خط و نقش بهگونهای در هم میآمیزند و گاهی خط تبدیل به تصویر و نقش میشود.
از اهداف تایپوگرافی که در طراحی گرافیک و تبلیغات با آنها سر و کار داریم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمک کردن به درک هرچه بهتر و بیشتر مفاهیم نوشته
- کمک به جایگیری نوشته و موضوع در ذهن و خاطرهی مخاطب
- عینی و محسوس کردن موضوع نوشتار
- آسان و سهلالوصول کردن موضوع
- برانگیزی کنجکاوی مخاطب در جهت درک ظرفیتهای بصری نوشتار
- قرار دادن قوهی تخیل مخاطب فراسوی موضوع نوشتار
برخی از کارکردهای تایپوگرافی در عرصه طراحی گرافیک به شرح زیر است:
- نشانههای نوشتاری یا نمادهای تصویری مورد استفاده در فعالیتهای تجاری، عرصههای فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی که به دو شیوه اجرا و تقسیمبندی میشوند:
لوگوتایپ (Logo Type): نشانههایی که در طراحی آنها نام کامل موضوع مورد استفاده قرار میگیرد.
مونوگرام (Monogramme): نشانههایی که با حروف اختصاری موضوع مورد نظر طراحی میشوند.
- عنوان سرلوح نشریات، روی جلد کتاب، طراحی پوستر، آگهی، نوارهای کاست و CD، بیلبوردها، عناوین فیلم و دیگر موارد